Skóra — to „koperta” ludzkiego ciała
Skóra — to „koperta” ludzkiego ciała, zawierająca opis całej jego biografii i będąca jej stróżem.
Skóra znosi ogromne przeciążenia: suche powietrze w pomieszczeniu, zimno i gorąco, zanieczyszczone powietrze, palące słońce — te wszystkie czynniki prowadzą do powstawania problemów.
Według ilości i różnorodności pełnionych funkcji, skóra znacząco przewyższa pozostałe organy. Odgrywa rolę trzeciego płuca — oddycha, dzięki czemu utrzymywana jest stała temperatura organów wewnętrznych.
Skórę można porównać do służby granicznej: oddziela wewnętrzne organy od świata zewnętrznego, jednocześnie pozwalając im na sprawne współdziałanie. W taki oto sposób powłoka zapobiega przedostawaniu się do organizmu szkodliwych bakterii, chemikaliów, a także wyprowadza toksyny i produkty przemiany materii. Uczestniczy w przemianie wodno-solowej, białkowej, węglowodanowej.
Dodatkowo skóra spełnia funkcję:
- regulacyjną ( reguluję syntezę witaminy D, niezbędnej dla wzrostu i dostarczania kościom wapnia);
- informacyjną (przekazuje sygnały do mózgu za pomocą 500 receptorów nerwowych, umieszczonych na każdym jej centymetrze kwadratowym);
- odpornościową (podstawowymi elementami układu odpornościowego skóry są komórki Langerhansa);
- termoregulacyjną (reguluje wymianę ciepła pomiędzy organizmem i środowiskiem zewnętrznym; podczas zwężania naczyń ciepło jest zatrzymywane w organizmie, przy rozszerzeniu — następuje jego oddawanie).
Budowa skóry
Skóra jest największym organem: u dorosłej osoby jej obszar stanowi średnio dwa metry kwadratowe, a jej masa o około 3 razy przewyższa masę wątroby (największego organu ludzkiego organizmu) i wynosi około 15% całkowitej masy ciała.
Skóra składa się z trzech podstawowych warstw : naskórka (epidermisu), skóry właściwej (dermy) i warstwy podskórno- tłuszczowej.
Epidermis — to górna, najcieńsza warstwa: jej grubość można porównać do grubości kartki papieru, ale to właśnie epidermis zapewnia wiele właściwości ochronnych skóry. Składa się z pięciu warstw komórek; na najniższym poziomie — podstawowym– przebiegają procesy przemiany materii i powstają nowe komórki. Stopniowo, kierując się do góry, tracą one swoje jądro i stają się komórka i rogowymi. W ten sposób, górna warstwa (rogowa) epidermisu składa się z „martwych” komórek, złuszczających się w ciągłym procesie odnowy skóry. Oprócz stanowiących większość keratynocytów, epidermis zawiera melanocyty, pełniące funkcję pigmentacyjną, komórki Langerhansa i limfocyty.
Derma składa się z dwóch warstw — brodawkowatej i siatkowatej. Warstwa brodawkowata otrzymała swoją nazwę z powodu istnienia dużej ilości brodawek, wnikających do epidermisu. Tworzą one rysunek na powierzchni skóry, posiadający indywidualny charakter. Ten fakt jest wykorzystywany w kryminalistyce — przy rozpoznawaniu odcisków palców. Siatkowa warstwa dermy powstaje dzięki potężnym pęczkom włókien kolagenowych i sieci elastycznych włókien. Główne komórki dermy — fibroplasty — to swojego rodzaju „fabryka” produkująca elastynę, kolagen i kwas hialuronowy.
Pęczki włókien kolagenowych zazwyczaj przechodzą w dwóch kierunkach: jedne leżą prostopadle na powierzchni skóry, drugie — na skos. Razem tworzą sieć, budowa której jest określana funkcjonalnym przeciążeniem skóry. Na obszarach otrzymujących silne ciśnienie (stopy, opuszki palców, łokcie itd.), dobrze jest rozwinięta szeroko komórkowa, gruba sieć włókien kolagenowych. Tam, gdzie skóra jest poddawana znaczącemu rozciąganiu (tylna strona stopy, twarz itd.), sieć kolagenowa jest delikatniejsza. Elastyczne włókna powtarzają kierunek włókien kolagenowych.
Włókna kolagenowe i elastyczne formują odporną ramę skóry i razem z międzykomórkową substancją nadają jej jędrność i wytrzymałość. Rama przypomina trójwymiarową sieć, do której przymocowane są wszystkie strukturalne składniki dermy i komórki.
Derma zawiera także nerwy, naczynia krwionośne i limfatyczne, cebulki włosowe oraz gruczoły potowe i łojowe. A jeszcze — właśnie w niej — znajdują się gładkie mięśnie, które sterują mimiką twarzy.
